BARTIN TEREKE KAYITLARINA GÖRE 19 YÜZYILDA KADINLARDA GİYİM KUŞAM

Öz

Şer’iye sicilleri, Osmanlı şehirlerinde kadılar tarafından tutulan ve mahkeme tutanakları olarak ifade edilen defterlerdir. Bu defterlerde tereke, diğer adıyla muhallefat kayıtları ölen kişilerin eşyalarının kadının gözetiminde tek tek fiyat ve adediyle birlikte kaleme alındığı kayıtlarda tutulmuştur. Tereke kayıtları, sıradan bir Osmanlı ailesinin evinin içini hayal etmemize olanak verecek veriler sağlar. Yöreden yöreye farklılık gösteren bu bilgiler yerel tarih araştırmaları için önemli veri kaynaklarının başında gelir. Kullanılan ev araç ve gereçlerinden tercih giyim kuşam anlayışına kadar farklı bilgilere tereke kayıtlarından ulaşmak mümkündür.  

Bu çalışmada Bartın yöresinin 19. yüzyıla ait kadın giyim anlayışı tereke kayıtları üzerinden değerlendirilecektir. 1892-1913 yıllarını kapsayan 800, 802, 806, 807, 808 ve 810 numaralı Bartın şer’iye sicillerinde yer alan 12 kadın terekesine dayanarak 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Bartın yöresinin kadın kıyafetleri ve giyim kültürüne dair değerlendirmeler yapılmıştır. Osmanlı döneminde Müslüman, Rum ve Ermeni unsurların bir arada uyum içinde yaşadığı Bartın’ın kültürel zenginliği, giyim kültüründe de kendini göstermektedir. Şehrin 19. yüzyılda İstanbul ile yoğun ticari bağlantısının bulunması İstanbul giyim kültürünün izlerinin şehre yansımasına olanak vermiştir. Elde edilen bulgular üzerinden şehrin 19. yüzyıldaki sosyal ve ekonomik yapısına dair çıkarımlar yapılmıştır.