COĞRAFYANIN KARAMANOĞULLARI’NIN SİYASÎ HAYATINA ETKİSİ
Öz
Bilindiği gibi, tarihin değişmeyen üç ana unsuru vardır. Bunlar; yer (mekân), zaman ve insandır. Tarihin ana unsuru insandır. Ancak bu üç unsurun her biri tarih için vazgeçilmezdir. Özellikle tarihî olayların cereyan ettiği mekânın, çevrenin özellikleri dünya tarihindeki birçok önemli olayın kaderini etkilemiştir. İnsan topluluklarının yerleştiği mekânın özellikleri, o çevreye yerleşen topluluğun birçok özelliğini etkileyerek değiştirmektedir. Deyim yerindeyse yerleşilen coğrafya insan topluluklarının kaderinin çizilmesinde de önemli bir role sahiptir. Çalışmamız insan ve çevre arasındaki etkileşimi ve çevrenin, fizikî coğrafyanın, iklimin insan hayatına etkilerini ortaya koymaya yöneliktir.
Karamanoğulları, Anadolu’da Karaman (Larende) ve Ermenek çevresinde 1262’de beylik olarak kurulmuş ve 1483’e kadar varlığını sürdürmüştür. Karamanoğulları Beyliği, yaklaşık iki buçuk asır boyunca Anadolu Türk tarihi için önemli bir yer işgal etmiştir. Kendilerini Anadolu Selçukluları’nın mirasçısı olarak gören Karamanlılar, Moğollarla ve diğer Anadolu Beylikleri ile önemli mücadelelere girişmiştir. Özellikle Anadolu’da hâkimiyet kurmak için Osmanlı Beyliği ile giriştiği mücadele en önemlisi olmuştur. Osmanlılarla yapacakları mücadele ve savaşlar Anadolu’nun ve iki beyliğin kaderini etkilemiştir. Bu mücadeleler sonucunda Karamanoğulları devletinin siyasî varlığı sona erecektir. Bu çalışmada Karamanoğulları’nın siyasî varlığını korumasında ve bölgede önemli bir rol üstlenmesindeki coğrafî faktörler üzerinde durulacaktır. Tarihî coğrafya disiplini içerisinde beyliğin hâkim olduğu toprakların bu beyliğe sağladığı avantajlar ve beyliğin siyasî tarihine etkileri vurgulanacaktır.
Tam Metin:
PDFReferanslar
ADAK, Ed. Mutlu, Geçmişten Günümüze Tarih Araştırmaları, Gazi Kitabevi, Ankara 2020.
AKÖZ, Alaaddin, “Karamanoğlu II. İbrahim Beyin Osmanlı Sultanı II. Murad’a Vermiş Olduğu Ahidnâme”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl 2005, Cilt, Sayı 18, s. 159-178.
AKSARAYÎ, Kerîmüddin Mahmud-i, Müsâmeretü’l-Ahbâr, Çev. Mürsel Öztürk, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2000.
ASLAN, İzzet, Silifke Tarihi, Kemal Matbaası, Adana 1988.
Âşıkpaşazâde Tarihi, Haz. Necdet Öztürk, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2013.
BARDAKCI, Kürşat, “Antikçağ’da Konya Ovasını Taşeli Platosuna Bağlayan Yollar”, Asya Studies Asya’dan Avrupa’ya Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 3, 2018, s. 39-45.
BAŞKAN, Yahya, Orta Anadolu’da Hâkimiyet Mücadelesi (1400-1500), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2007.
BAŞKAN, Yahya, Karamanoğulları Beyliği (Alâ’ed-din Ali Bey Dönemi 1357-1398), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya 1999.
BAŞKAN, Yahya, “Karamanoğullarının Kökeni Meselesi,” Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: 27, Sayı:1, 2012, İzmir, s. 23-35.
BAYRAM, Cumaali, Karamanoğulları Tarihi, Gece Kitaplığı, Ankara 2016.
BOYACIOĞLU, Ramazan, “Karamanoğulları’nın Kökenleri”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 3, 1999, Sivas, s. 40-45.
BOYACIOĞLU, Ramazan, Karamanoğulları Tarihi, Dilek Ofset, Sivas 2001.
CAHEN, Claude , Osmanlılardan Önce Anadolu, Çev. Erol Üyepazarcı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2012.
DUKAS, Bizans Tarihi, Çev. Vl. Mimiroğlu, İstanbul Matbaası, 1956 İstanbul.
EBU BEKR-İ TİHRANİ, Kitab-ı Diyarbekriyye, Çev. Mürsel Öztürk, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014.
EBÜ’L-FİDÂ, Takvimü’l Büldan, Çev. Ramazan Şeşen, Yeditepe Yay., İstanbul 2017.
Ed. Ch. SCHEFER, Bertrandon De La Broquière’in Denizaşırı Seyahati, Çev. İlhan Arda, Eren Yayınları, İstanbul 2000.
EFLAKÎ, Ahmed, Ariflerin Menkıbeleri, Kabalcı Yay., İstanbul 2012.
EL-ÖMERÎ, Şihabedin b. Fazlullah, Mesâliku’l Ebsâr, Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, Çev. D. Ahsen Batur, Selenge Yay., İstanbul 2014.
ERSAN, Mehmet, Selçuklular Zamanında Ermeniler, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2007.
ESKİKURT, Adnan, “Tarihî Coğrafya’nın Selçuklu Tarihi Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi”, Selçuklu Tarihi ve Tarihçiliğinin Temel Meseleleri, Ed. Mehmet Ali Hacıgökmen vd., Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 2020, s. 577-596.
GÜLCAN, D. Ali, Karamanoğullarının Kökenleri ve Selçuk-Osmanlılar Karşısında Kişilikleri, Uğur Ofset Eskişehir 1995.
GÜMÜŞÇÜ, Osman, XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1997.
GÜNEY, Emrullah, GÜNEY, Umut, Türkiye Coğrafyasının Uygarlıkları, Nobel Yayınları, Ankara 2011.
GÜNLER, Mevlüt, “Ermenek ve Çevresinin Karamanoğulları Beyliği Tarihi Üzerindeki Etkileri”, Edt. Hüseyin Muşmal ve diğerleri, Ermenek Araştırmaları I, Palet Yay., Konya 2018, s. 211-221.
GÜZEL, Fatih - KARABABA ÇAKIR, Hülya, “Kuruluş Devrinde Bir Memlük Sultanı: Melikü’l-Muzaffer Seyfeddin Kutuz”, KAREFAD, Cilt: 7, Sayı: 2, Ekim 2019, s. 253-266.
HOCA SADETTİN EFENDİ, Tacüt Tevarih I – V, Haz. İsmet Parmaksızoğlu, Kültür Bakanlığı Yay., Eskişehir 1992.
İbn Battutâ Tanci, Ebû Abdullah Muhammed, İbn Battutâ Seyahatnâmesi, Çev. A. Sait Aykut, Yapı Kredi Yayınları İstanbul 2015.
İbn Bibî, Anadolu Selçukî Devleti Tarihi (Farsça Selçuknâmesinden), Çev. M. Nuri Gençosman, Uzluk Basımevi, Ankara 1941.
Johannes Schiltberger, Türkler ve Tatarlar Arasında (1394-1427), Çev. Turgut Akpınar, İletişim Yay., İstanbul 1997.
KAPAR, Mehmet Ali, “XIII-XIV. Yüzyıllarda Karamanoğulları-Çukurova Ermenileri İlişkileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Der., Sayı: 42, Yıl: 2019, s. 234-243.
KAPAR, Mehmet Ali, Seyahatnamelerde ve Tarihi Coğrafya Eserlerinde Karaman, Karaman Belediyesi Yay., Konya 2019.
KAPAR, Mehmet Ali, KOÇAK, Fadime, “Anadolu’da Bir İstiklal Ateşi: Karamanoğulları Beyliği-Moğol Mücadeleleri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 65, 2019, Erzurum, s. 245-264.
KAPLAN, Mehmet, Nesillerin Ruhu, Dergâh Yayınları, İstanbul 2014.
KARADENİZ, Hasan Basri, Osmanlılar ile Anadolu Beylikleri Arasında Psikolojik Mücadele, Yeditepe Yay., İstanbul 2011.
KAYGISIZ, Mustafa, Turgutoğulları Orta Anadolu’nun Türkmen Beyliği, Ankara 2016.
KOCA, Salim, Anadolu Türk Beylikleri Tarihi, Berikan Yayınları, Ankara 2013.
KÖPRÜLÜ, Mehmed Fuad, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu, Alfa Yayınları, İstanbul 2015.
KÖPRÜLÜ, Mehmed Fuad, Tarih Araştırmaları I, Haz. Yahya Kemal Taştan, Akçağ Yayınları, Ankara 2006.
KURT, Mehmet, Antik Çağda Karaman ve Yakın Çevresi, Çizgi Yay., Konya 2011.
KURT, Mehmet, “Antik Lykaonia’da Yönetim ve Şehirleşme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 10, Sayı: 28, Yıl: 2010, s. 118-132.
KURT, Mehmet, Eskiçağda Karaman, Murat Kitabevi, Ankara 2007.
NEŞRÎ, Mevlana Mehmed, Cihânnümâ, Haz. Necdet Öztürk, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2013.
Nizamüddin Şâmî, Zafernâme, Çev. Necati Lugal, Türk Tarih Kurumu Ankara 1987.
OCAK, Ahmet Yaşar, Babaîler İsyanı Aleviliğin Tarihsel Alt Yapısı, Dergah Yayınları, İstanbul 2009.
ORUÇ BEĞ Tarihi, Haz. Necdet Öztürk Çamlıca, Yay., İstanbul 2008.
ÖDEN, Zerrin Günal, “Karamanoğulları Beyliği”, Türkler Ansiklopedisi, C.6, Ankara 2002, s. 756-762.
PITCHER, Donald Edgar, Osmanlı İmparatorluğu’nun Tarihsel Coğrafyası, Çev. Bahar Tırnakcı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2007.
Reşîdüdin Fazlullah, Câmiu’t-Tevârih, Çev. İsmail Aka, Mehmet Ersan, Ahmad S. Khelejani, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2013.
SARI, Mehmet, Gelibolulu Zaifi Muhammed, Gazâvat-ı Sultân Murâd Hân İnceleme-Metin- Sözlük, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 1994.
SÜMER, Faruk, “Anadolu’da Moğollar”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, Sayı: I, Yıl: 1970, Ankara, s. 1- 147.
SÜMER, Faruk, “Alâeddin Bey” , TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, 1989, s. 321-323.
SÜMER, Faruk, Oğuzlar, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1999.
SÜMER, Faruk, “Karamanoğulları”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 24, 2001, s. 454-460.
SÜMER, Faruk, “Karamanoğlu Mehmed Bey”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 28, 2000, s. 445-446.
ŞİKÂRÎ, Karamannâme, Haz. Metin Sözen ve Necdet Sakaoğlu, Karaman Valiliği, İstanbul 2005.
TAPUR, Tahsin, Karaman Şehir Coğrafyası, Çizgi Yayınevi, Konya 2009.
TAŞKIRAN, Hasan, “Tâceddin II. İbrahim Bey Döneminde (1423-1464) Karamanoğullarının Hristiyan Devletlerle İlişkilerinin Genel Seyri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 42, Şubat 2016, s. 797-808.
TEKİNDAĞ, Şehabeddin M.C., “Karamanlıların Gorigos Seferi,” Tarih Dergisi, C. 7, S. 9, 1954, İstanbul, s. 161-174.
TURAN, Osman, İstanbul’un Fethinden Önce Yazılmış Tarihî Takvimler, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2007.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2003.
ÜLKÜMEN, Osman, İlçe Belde ve Köyleri ile Karaman Tarihi, Karaman Belediyesi, İstanbul 2017.
ÜNAL, Tahsin, Karamanoğulları Tarihi, Berikan Yayınları, Ankara 2007.
WERNER, Ernst, Büyük Bir Devletin Doğuşu Osmanlı Feodalizminin Oluşma Süreci, Çev. Orhan Esen, Yılmaz Öner, Alan Yayıncılık, İstanbul 1986.
YAVUZ, Nuri, Anadolu Beylikler Dönemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2010.
YÖRÜK, Doğan, “Karaman Eyaletinde Osmanlı Tımar Düzeninin Tesisi (1483)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 40, Yıl: 2006, s. 177-202.
YUVALI, Abdulkadir, İlhanlı Tarihi, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2017.
ZACHARIADOU, Elizabeth, “Karamanoğlu I. İbrahim’in Saltanatının İlk Yılları”, Çev. M. Akif Erdoğru, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. XIV, 1999, İzmir, s. 261-270.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.