İDEAL BİR TÜRKMEN (OĞUZ) LİDERİ: MELİK İMÂD ED-DÎN DÎNAR

Öz

Türk milleti tarihe çıkışından bu yana devlet kavramını hep önemsemiştir. Onlar gittikleri her yerde diğer halklar üzerinde hâkimiyet kurmuşlardı. Yaşadıkları “atlı-göçebe” hayat tarzı gereği, daima savaş ve akınlara hazırlıklı olmuşlardı. İşte bu yaşam şartlarını, fırsata çeviren Türkler, güçlü erler olarak yetişiyorlardı. Nitekim Orta Asya’nın bozkır sahalarında tabiatın çetin ve amansız koşullarına göğüs geren Türkler sanki sürekli askerî eğitime tâbi tutuluyormuş gibiydiler. Bu nedenledir ki İslamiyet’i kabul eden Türkler, İslam’a yeni bir can vererek, İslam’ın en güçlü kuvvetleri oldular. Böylece perişan hâlde olan İslam Dünyası, Selçuklularla tekrar parlak dönemini yaşayabildi. Selçukluların esasını teşkil eden Oğuz Türkmenlerinin çoğu, ağır göçler hâlinde batıya doğru akın ettiler. Oğuzların küçük bir kümesi ise Selçuklunun çöküş dönemine kadar Orta Asya’da yaşamlarına devam etseler de, yerli hükümdarların tazyikleri neticesinde, ana vatanlarından “celayı vatan” olarak Sultan Sancar’ın topraklarına geldiler. Selçuklu Devleti’nin esası olan Oğuzlar, bu devletin yıkılışına da sebep oldular.

Söz konusu Oğuzlar arasında, dedesi “Kol Beyi” olan Melik Dînar da vardı. Büyük Selçuklu Devleti yıkıldıktan sonra Oğuzların büyük bir kısmı dağılarak perişan olduysa da bir kısmı Melik Dînar’ın Kirman’a gelişiyle yeni bir devlet kurabildiler. Bu devletin başında bulunan Melik Dînar’ın tarihi şahsiyeti ile ilgili araştırmalar oldukça sınırlıdır. Onun tarihi şahsiyeti incelenmek suretiyle Oğuzların da tarihi aydınlanabilir. Dolayısıyla Melik Dînar’ı bir Türk hükümdarı olarak ve kurduğu devletini de bir Türk devleti niteliğinde değerlendirmek bu makalenin başlıca amacıdır.