NİZAMÜ’L-MÜLK SUİKASTININ DÖNEMİN KAYNAKLARINA YANSIMASI

Öz

Dünya tarihine yön veren ve siyasetini şekillendiren birçok önemli suikastlar olmuştur. XI. yüzyılın en önemli olaylarından biri dönemin en muktedir devleti olan Selçukluların dirayetli ve güçlü veziri Nizamûl-Mülk’ün öldürülmesi hadisedir. Cihan devleti kuran Selçukluların dünyaya hükmetmelerinde ve zamanın en güçlü ordusuna sahip bir devlet olmasında vezir Nizamûl-Mülk’ün rolü büyüktür. İlm-i inşâ ve diplomatika konusunda çok usta bir siyasetçi olan Nizamû’l-Mülk, Selçukluların en büyük iki sultanı Alpaslan ve Melikşâh’ın vezirliğini yapmış, divit sahibinin suikasta uğraması devletin inkırazına sebep olmuş, divitin kırılması tacın devrilmesi anlamına gelen Melikşah’ın ölümüne götüren süreci başlatmış, böylece devletin çöküş sürecine girmesine neden olmuştur. Nitekim bu olayda en büyük rol Nizari İsmaililerin reisi olan Hasan Sabbah’a aittir. Siyasi, fikri ve dini düşünce dünyaları birbirinden farklı olan Nizamû’l-Mülk ve Hasan Sabbah arasındaki düşmanlık ve mücadele Selçuklu vezirinin sabırla işlenen ve ustalıkla planlanan suikastla öldürülmesiyle neticelenmiştir.

Bu çalışmamızda Nizamûl-Mülk’e düzenlenen suikast, ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Büyük vezirin düşmanları, düşmanlıkların sebepleri, suikastı düzenleyen Batiniler ve lideri Hasan Sabbah’la ilişkileri ve suikasta götüren süreç ortaya konulacaktır. Hasan Sabbah’ın Nizamûl-Mülk ile olan siyasi, fikri ve dini düşmanlıkları, buna bağlı olarak suikast hazırlıkları, planlanması, suikastın gerçekleştirilme şekli ve verilmek istenilen mesajlar ile muasır kaynaklardaki suikastla ilgili rivayetlere değinilecektir.