ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ DÖNEMİNDE KALE KUŞATMALARINDA UYGULANAN YÖNTEM VE TEKNİKLER

Mesut Çıtak

Öz


Selçuklu Türkleri 26 Ağustos 1071 Malazgirt Savaşı’nın ardından Anadolu’yu yurt edinmek maksadıyla fetih hareketlerinde bulundular. Bu fetih hareketlerinin büyük kısmını kale muhasaraları oluşturmaktadır. Kale muhasaraları kendine özgü taktiği ve teknolojisi olan savaşlar olup hem kuşatan hem de kuşatılan açısından meydan savaşlarına göre daha riskli savaşlardır. Meydan savaşları birkaç saat içinde olup biterken kuşatma savaşları günler hatta aylarca sürebiliyordu. Bu süreç içinde kuşatıcı orduda açlık ve bulaşıcı hastalıklar ortaya çıkabiliyordu. Bu nedenle kuşatmanın baştan sona tüm ayrıntılarıyla planlanması ve en kısa sürede bitirilmesi gerekmekteydi. Gelişigüzel yapılan plansız bir kuşatma kalabalık orduların az sayıdaki savunucular karşısında mağlup olmasına neden olabiliyordu. Ortaçağın simgesi haline gelmiş kaleler Anadolu’nun her yanına yayılmıştı. Anadolu Selçukluları kuşatma stratejisini doğru planlayarak ve kuşatmaya uygun silah teknolojisini kullanarak bahsi geçen bu kaleleri ele geçirebilmişlerdir. Bu çalışmada Anadolu Selçuklularının kale kuşatmasını nasıl planladıklarını, kuşatmanın aşamalarını ve kuşatmada kullandıkları silahların neler olduğunu ortaya koymaya çalışacağız.


Tam Metin:

PDF

Referanslar


Alptekin, C. (1990). Selçuklu Devletinin Askeri Teşkilatının Eyyubi Devleti Askeri Teşkilatına Tesiri. Belleten, 54/ (209), s.117-120.

Anna Komnena. (1996). Alexıad, (Umar, B. Çev.). İstanbul: İnkılâp Kitapevi.

Aristakes Lastivertli. (2019). Ermeni Bir Rahibin Gözünden Selçuklular ve Anadolu’nun Fethi. (Arslan, İ. Çev.). İstanbul: Post Yayınları.

Ayönü, Y. (2014). Selçuklular ve Bizans, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Balcı, İ. (2020). Muhasara, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C.31, s. 9-11). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları

Campbell D. B., (2006). Besieged, New York: Osprey Publishing.

Eyice, S. (2001). Kale, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C.24, s.234-242). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Fahr-İ Mudebbîr Mubârekşâh. (1346). Âdâbu‟l-harb ve‟ş-şecâ’a, Suheylî-yi, A. Neş.) Tahran.

Fulcherıus Carnotensıs. (2009). Kudüs Seferi, (Barlas, İ. B. Çev.). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık

Gordlevski, V. (1988). Anadolu Selçuklu Devleti, (Yaran, A. Çev.). Ankara: Onur Yayınevi.

Göksu, E. (2008). Türkiye Selçuklularında Ordu (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Göksu, E. (2019). İslam Tarihinde Mancınıklar ve Mancınık Teknolojisi Üzerine Bir Değerlendirme. Antakiyat, 2/ (2), s.159-175.

Gurstelle, W. (2004). The Art Of The Catapult. Chicago: Chıcago Reiew Press.

Hasan b. Abdülmü’min El- Hôyî. (2018). Hasan b. Abdülmü’min El- Hôyî’nin Kaleminden Selçuklu İnşâ Sanatı, (Yakupoğlu, C.-Musalı, Namıq, Haz.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları

Hacıgökmen, M.A. (2019). Mecdüddin İshak, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C.3, s.210-211). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Hındley, G. (2009). Medieval Sieges& Siegecraft, Skyhorse Publıshıng.

İbn Bibi. (2014). El-Evâmirü’l- Alâ’iyye fi’l- Umûri’l-Alâ’iyye. (Öztürk, M Çev.). Ankara: Türk tarih Kurumu Yayınları.

İbn Kesir (1994), El Bidaye v’en Nihaye, (Keskin, M. Çev.) C.X., İstanbul: Çağrı Yayınları.

İbnü’l Adim Kemâlüddin. (2014). Zübdetü’l Haleb Min Tarihi Haleb’de Selçuklular. (Sevim,Ali. Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları

İbnü’l Cevzi. (2014). El-Muntazam Fi Tarihi’l Ümem’de Selçuklular. (Sevim, Ali. Çev.), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kallek, C. (2004). Men, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C. 29, s. 105-107). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Keegan, J. (1993). Savaş Sanatı Tarihi, (Doruker, F. Çev.), İstanbul: Bilgin Yayıncılık.

Koca, S. (1997). Sultan I. İzzeddin Keykavus (1211-1220), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Koca, S. (2011). Selçuklu Devri Türk Tarihinin Temel Meseleleri, Ankara: Berikan Yayınevi.

Köymen, M. A. (1970). Alparslan Zamanı Selçuklu Askeri Teşkilatı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 5/ (8-9), s. 1-73.

Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah. (2001). Câmiu’d- Düvel Selçuklular Tarihi II, (Öngül A. Yay.) İzmir: Akademi Kitabevi Yay.

Nızamı, K. A. (1995). Fahreddin Mübârek Şah, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C.12, s.87). İstanbul: Türkiye Diyanet VakfıYayınları.

Nuhoğlu, G. (2002). Gaznelilerde Devlet Teşkilâtı, Türkler Ansiklopedisi, (C.5, s.287-310). İstanbul: Yeni Türkiye Yayınları.

Öztürk, M. (2017). Ömer Hayyam, “Nevruznâme”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 36/ (61), 149-182.

Sakaoğlu, N. (1971). Türk Anadolu’da Mengücekoğulları, İstanbul: Milliyet Yayınları.

Sevim, A. & Merçil, E. (2014). Selçuklu Devletleri Tarihi Siyaset, Teşkilat ve Kültür. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Sevim, A. (2010). Süleyman Şah I, TDV İslam Ansiklopedisi, (C.38, s.103-105). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.

Sevim, A. (2015). Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleymanşah. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Sıbt İbnu’l- Cevzi. (2011). Mir’âtü’z- Zamân Fî Târîhi’l- Âyân’da Selçuklular. (Sevim, A. Ter.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Sun- Tzu. (2008). Savaş Sanatı, (Demir, A. Çev.). İstanbul: Kastaş Yayınları.

Tarîh-i Âl-i Selçuk (Anonim Selçuknâme), (2014). (Halil İbrahim Gök, H. İ-Coşguner, F. Tercüme ve notlar). Ankara: Atıf Yay.

Tavkul, U. (1990). Karaçay Malkar Türklerinde Eski İnanışlar, Türk Kültürü Dergisi, 325, 313-320.

Turan, O. (2014). Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar (Metin, Tercüme ve Araştırmalar), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Usta, A. (2015). Haçlı Seferlerinde Kuşatma, İstanbul: Yeditepe Yayınları.

Uyar, M. (2006). Adab el-Harb ve El- Şeca’a ‘ya Göre Hisar ve Kuşatma Geleneği. Tarih Araştırmaları Dergisi, 25/ (40), 215-224.

Uyumaz, E. (2003). Sultan I. Alâeddîn Keykubat Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasî Tarihi (1220-1237), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

Willermus Tyrensıs. (2016). Willermus Tyrensıs’in Haçlı Kroniği, (Ayan, E. Çev.). İstanbul: Ötüken Yayınları.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.