Konya ve Edirne Kentlerindeki Klasik Osmanlı Dönemi Tek Kubbeli Camilerinin Yapısal Karşılaştırması /

Öz

Osmanlı Devleti’nin geniş bir coğrafyada hakimiyet sürmesi, aynı dönem içerisinde farklı kentlerde günümüze dek taşınan önemli ve özgün mimari eserler ortaya koymasını sağlamıştır. Bu eserlerlerdeki benzerlik veya farklılıklar, günümüzde Osmanlı Devleti’nin izlerinin görülmesini ve medeniyetlerin yapısal gelişimlerini takip etmede araştırmacılara yol göstermektedir. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girerek uzun yıllar önemli bir başkenti olan Edirne ile Selçuklu Devleti’nden sonra Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girerek önemli İslami eserlere ev sahipliği yapan Konya kentlerindeki Osmanlı Devleti’nin klasik dönemine ait tek kubbeli cami yapılarının mimari ve yapısal özelliklerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda Edirne’deki Osmanlı Klasik Dönemi olarak değerlendirilen tek kubbeli camilerden Edirne’de Hersekzade Cami, Lari Cami, Kadı Bedrettin Cami, Süle Çelebi Camii, Hıdır Ağa Camii, Defterdar Mustafa Paşa Camii, Şeyh Çelebi Camii, Yahya Bey Camii ile Konya’daki Hasan Paşa Camii, Piri Mehmet Paşa Camii, Yağmapınar Mescidi, Karapınar Sultan Selim Camii ve Lala Mustafa Paşa Camileri ele alınmıştır. Bu camiler, yapıların kubbe genişliği, kubbe geçiş ögeleri, kubbe kasnağı biçimi, son cemaat yeri düşey taşıyıcıları, yapı malzemeleri ve duvar yapım teknikleri ile kemer tipleri bakımından karşılaştırılmıştır.

Çalışmanın sonucunda Osmanlı Devleti’nin Edirne’de ve Konya’da bıraktığı Klasik Dönem eserleri karşılaştırıldığında kubbe açıklıkları ile malzeme ve duvar yapım tekniği bakımından Konya’daki eserlerin daha gelişmiş olduğu görülmüştür. Konya ve Edirne kentlerinde Osmanlı Devleti’nin Klasik Dönemi’nde inşa edilen tek kubbeli camilerinde görülen en büyük farkların duvar örgüsünde ve kubbe çaplarında olduğu tespit edilmiştir.