Büyük Selçuklular Döneminde Azerbaycan / Azerbaijan during the Great Seljuk Period

Öz

Orta Çağ ana kaynaklarında, özellikle Selçuklu Devleti dönemini araştırdığımızda, Azerbaycan bölgesinin Türkmenler için ne kadar önemli olduğunu görmekteyiz. XI. yüzyılın başlarından itibaren Oğuzların (Türkmenlerin) nüfusunun artması ile sadece İran coğrafyası değil Anadolu toprakları da bu iskân edilecek bölgelerden biri haline gelmişti. Bu yüzden bu bölgelere kalabalık göç dalgalarını zaman içerisinde görebiliyoruz. Aslında Anadolu topraklarına iskân edebilmek ve şayet o dönemin düşüncesinde Bizanslarla mücadele edebilmek için, Azerbaycan bölgesini bir askeri üst bölgesi haline getirebilmenin ne kadar önemli olduğu, daha sonraki süreçlerde etkilerini gösterecekti. Azerbaycan bölgesinin coğrafi ve siyasi bakımından özelliklerini göz önünde bulundurduğumuzda Selçuklu Devleti hükümdarları için bu bölgenin ne kadar önemli olduğunu görebiliyoruz. Bu araştırmada dönemin ana kaynaklarını da inceleyerek Selçuklu hükümdarlarının hem göç politikasında Türkmenleri yerleştirebilmek için, hem de Anadolu topraklarına geçebilmek için Azerbaycan bölgesini nasıl değerlendirdiklerini inceleyeceğiz.