KARAMANOĞLU MEHMET BEY’İN KONYA MUHASARASI VE SİYAVUŞ'UN KİMLİĞİ

Oğuzhan Çakır

Öz


Türkiye Selçuklu Devleti, 1071 Malazgirt Savaşı’nın ardından kuruluşunu gerçekleştirmiş, kök salmak ve yurt tutmak ile geçen uzun yıllar sonunda Anadolu’da kendini kabul ettirebilmiştir. Tutunma evresi olarak tabir edebileceğimiz bu süreç 1176 Miryokefalon Savaşı ile taçlandırılmış ve Anadolu coğrafyası Türkiye olarak anılmaya başlanmıştır. Türkiye Selçuklu Devleti’nin yükseliş devri olarak kabul edilen I. Alaeddin Keykubad’ın (1220-1237) saltanatında; ekonomik, ticari, askeri ve siyasi bakımdan büyük gelişmeler yaşanmıştır. Fakat bu gelişmeler Orta Asya’dan başlayan ve geniş bir coğrafyada etkileri hissedilen Moğol saldırıları ile sarsıntıya uğramıştır. I. Alaeddin Keykubad döneminde Türkiye Selçuklu Devleti’nin toprak bütünlüğünün sağlanması için birtakım güvenlik tedbirleri alınmıştır. I. Alaeddin Keykubad’ın güçlü devlet yönetimi ve ileri görüşlülüğü sayesinde bir süreliğine Moğol tehlikesi bertaraf edilmiş olsa da menfur bir saldırı sonucu I. Alaeddin Keykubad’ın öldürülmesi ve yerine II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in gelmesiyle bu tehlike yeniden baş göstermiştir. 1243 yılında yaşanan Kösedağ Savaşı neticesinde Türkiye Selçuklu Devleti; önce mali, sonra askeri, son olarak da toprak bütünlüğü bakımından Moğol tahakkümü altına girmiştir. Dönemin Selçuklu yönetimi tarafından da büyük ölçüde kabul edilen bu durum, Anadolu Türkmenleri tarafından zaman zaman isyanların tertip edilmesine neden olmuştur (Türk Ahmet-1249, Oyuz Melik-1249, Ağaç-eri-1256, Beylerbeyi Hatiroğlu Şerafeddin-1276). Bu isyanların en büyük ve en tesirlilerinden birisi ise Karamanoğlu Mehmet Bey ve Siyavuş ittifakı neticesinde gerçekleşmiştir. Kısa süre de olsa başkent Konya’yı elde etmeyi başarmışlar, Siyavuş’u Türkiye Selçuklu Devleti tahtına oturtarak adına sikke kestirmişlerdir. Ayrıca bu isyan, direkt olarak devleti ele geçirme ve saltanatı elde etme fikri nedeniyle diğerlerinden farklılık arz etmektedir. Siyavuş, şimdiye kadar yapılan alan çalışmalarında Cimri olarak anılmakta ve büyük oranda sahte şehzade olarak kabul edilmektedir. Onun şehzadelik bahsiyle alakalı araştırmaların oldukça sınırlı ve tenkitsiz olması nedeniyle biz bu çalışmayı kaleme almaya karar verdik. Bu şekilde II. İzzeddin Keykavus’un gurbet hayatı, oğulları ve Siyavuş ile alakalı bir incelemede bulunduk. Alan çalışmaları için yararlı olmasını umuyoruz.


Tam Metin:

PDF

Referanslar


Abû Bakr İbn Al-Zakî (2011). Ravzat’ül-Küttâb ve Hadîkatü’l-Elbâb (Sevim, A. Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.

Aka, İ. (1989). Aksarâyî, Kerîmüddin, İslâm Ansiklopedisi, C.2, İstanbul 1989, s. 293.

Aksarayi (1362). Târih-i Selâcik ya Müsâmeretü'l-Ahbâr ve Müsâmeretü’l Ahyar (Turan, O. Tashih). Tahran: İntişârât-ı Esâtir.

Aksarayî (2000). Müsâmeretü’l-Ahbar (Öztürk, M. Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.

Artuk, İ. (2011). Sahte Selçuklu Sultanı Cimri, Tarih Dergisi, C. 9, S. 13, s. 151-160.

Aykut, N. (1988). Türkiye Selçuklu Sultanı Siyavuş (Cimri)'un Sikkeleri, Belleten, C.52, S. 203, 475-484.

Başkan, Y. (2012). Karamanoğlu Mehmet Bey ve Türkçe Meselesi, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, C. 100, S. 199, s. 55-64.

Çiftcioğlu, İ. (2015). Türkiye Selçuklularında Sosyal Bir Zümre: Rindler, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 14, s. 239-255.

Erdeğer, M. G. (2020a). “Melek Mansour” Diğer Adıyla Selçuklu Meliki Rükneddin Kılıç Arslan’ın Taht Mücadelesi, 3. Uluslararası Soysal Bilimler Kongresi, Konya, s. 183-200.

Erdeğer, M. G. (2020b). III. Alaeddin Keykubad ve Türkiye Selçuklu Devleti’nin Sonu, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.

Erdem, İ. (1995). Türkiye Selçukluları-İlhanlı İlişkileri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.

Freely, J. (2012). At Üstünde Fırtına: Anadolu Selçukluları (Kamalov, İ. Çev.). İstanbul: Doğan Yayıncılık.

Georges Pachymeres (2016). Bizanslı Gözüyle Türkler (Barlas, İ. B. Çev.). İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayınları.

İbn Bibi (1350). el-Evâmirü’l-Alâʾiyye fi’l-umûri’l-Alâʾiyye (Meşkur, M. C. Tahkik). Tahran: Kitabfuruşi Tahran.

İbn Bibi (2014). el-Evâmirü’l-Alâʾiyye fi’l-umûri’l-Alâʾiyye (Mürsel Öztürk, M. Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

İbn Şeddad (1983). Târîh’ül Melikü’z-Zâhir (Hatit, A. Nşr). Beyrut: Vezaretü’l Ebhasü’l İlmiyye.

Kanar, M. (2015). Büyük Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Say Yayınları.

Koca, S. (2013). Anadolu Türk Beylikleri Tarihi, Ankara: Berikan Yayınevi.

Köprülü, M. F. (2016). Anadolu Beylikleri Tarihine Aid Notlar (Alıç, S. Çev.). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 15, S. 3, s. 949-970.

Kurtuluş, M. (2016). Yûsuf-i Erzincânî’nin Hâmûş-nâme’si (İnceleme-Metin), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.

Merçil, E. (2000). Türkiye Selçukluları Devrinde Türkçe'nin Resmî Dil Olmasını Kim Kabul Etti?, Belleten, C. 64, S. 239, s. 51-58.

Müneccimbaşı (2001). Cami’ud-Düvel (2. cilt), (Öngül A. Çev.). İzmir: Akademi Kitapevi.

Nüveyrî (Şihâbüddîn Ahmed b. Abdülvehhâb) (2004). Nihâyetü’l Ereb fi Fünûni’l Edeb (C. 27), (Kameyhe, D. M. Tahkik). Beyrut: el-Dârü’l Kutubü’l İlmiyye.

Öden, Z. G. (1997). Türkiye Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Mesud Hakkında Bazı Görüşler, Belleten, 1997, C. 61, S. 231, s. 287-300.

Rükneddin Baybars el-Mansûrî ed-Devâdâri (1998). Zübdetü’l-fikre fî Târîḫü’l Hicre (Richads, D. S. Tahkik). Beyrut: Vezaretü’l Sekkafe ve Ebhasü’l İlmiyye.

Sağlam, O. F. (1945). Şimdiye Kadar Görülmeyen Cimri Sikkesi, Belleten, C. 9, S. 35, s. 299-305.

Sevim, A. (1961). Cimri Olayı Hakkında Birkaç Not, Belleten, C. 25, S. 97, s. 63-74.

Simon de Saint Quentin (2006). Bir Keşişin Anılarında Tatarlar ve Anadolu (Özbayoğlu E. Çev.). Antalya: Doğu Akdeniz Kültür ve Tarih Araştırmaları Vakfı.

Sümer, F. (1971). Anadolu’da Moğollar, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, C.1, s. 1-144.

Şikârî (2005). Karamannâme (Sözen, M. &-Sakaoğlu, N. Haz.). Karaman: Karaman Valiliği/Karaman Belediyesi.

Târihü’l Selcuk Der Anatoli (1377). (Celali, N. Tashih). Tahran: Miras-ı Mektub.

Taşğın, A. & Bayram, V. & Atay, Ö. (2018). Seyyid Lokman Oğuznamesi ve Sarı Saltuk, Annual of the Faculty of History of” St. Cyril and St. Methodius” University of Veliko Tarnovo, Volume 2, Issue 4, s. 375-404.

Tekindağ, Ş. (1964). 13. Yüzyıl Anadolu Tarihine Aid Araştırmalar, Şemsüddîn Mehmed Bey Devrinde Karamanlılar, Tarih Dergisi, C. 14, S. 19, s. 81-98.

Turan, O. (2014). Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Uyar, M. (2018). Kösedağ Savaşı'nı Yeniden Değerlendirmek: İlhanlı Dönemi Tarih Yazıcılığı Bağlamında Bir Savaşın Anatomisi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Anadolu Selçukluları Uygulama ve Araştırma Merkezi. s. 325-335.

Uyar, M. (2020). İlhanlı Devleti’nin Askeri Teşkilatı (Orta çağ Moğol Ordularında Gelenek ve Dönüşüm). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Yazıcı, T. (1993). Şemseddin Cüneynî, İslam Ansiklopedisi, İstanbul, C. 8, s. 144-146.

Yazıcızâde Ali (2009). Tevârîh-i Âl-i Selçuk (Bakır, A. Haz.). İstanbul: Çamlıca Yayınları.

Zacharıadou, E. (2007). II. İzzeddin Keykavus’un Veroia’daki Hristiyan Torunları (Kılıç, Ş. Çev.). Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, C. 21, S. 21, s. 245-257.

Zehebî (Hâfız Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osman b. Kaymaz et-Türkmâni) (1993). Târîhu’l İslâm ve Vefeyatü’l Meşahir ve’l-a’lâm (C. 49), (Tedmüri, Ö. A. Tahkik). Beyrut: Darü’l Kitabü’l-Arabî.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.