Şâhnâme'de Yer Alan Zırh, Miğfer ve Kalkan İle İlgili Kayıtlar

İBRAHİM DUMAN

Öz


Ortaçağ’da İran coğrafyasında yazılan Şâhnâme, savaş teçhizatları ile ilgili birçok terim barındırmaktadır. Araştırmamızın amacı eserde bulunan zırh, miğfer ve kalkan ile ilgili terimleri açıklığa kavuşturmaktır. Çalışmada zırhı belirtmek için kullanılan kelimeler, zırh çeşitleri ve zırhı kullanan kişilerden bahsedilmektedir. Başka bir başlık altında kaynakta bulunan miğfer ile ilgili terimlere değinilmektedir. Diğer bir konu olarak Şâhnâme’de bulunan kalkan çeşitleri, hükümdarlara ait kalkanlar gibi bahisler işlenmektedir. Çalışmanın sonuçları arasında Ortaçağ’da İran coğrafyasında birçok silah kültür havzasına ait teçhizatın kullanıldığı tespit edilmiştir. Antik dönemde İran’da kullanılan savaş malzemelerinden Ortaçağ’da da aktif bir şekilde yararlanıldığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmayla birlikte eserin daha iyi anlaşılması ümit edilmektedir.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


‘Alî Merdî et-Tarsûsî, Tabsiratu Erbâbi’l-Elbâb fî Keyfiyyeti’n-Necât fî’l-Hurûb, neşr. Karen Sader, Beyrut 1998.

Çetin, Altan, Memlûk Devletinde Askerî Teşkilât, İstanbul 2007.

Dawson, Timothy, “Kremasmata, Kabadion, Klibanion: Some Aspects of Middle Byzantine Military Equipment Reconsidered”, Byzantine and Modern Greek Studies, 22, (1998), s. 38-50.

Duman, İbrahim, Büyük Selçuklu Ordusunda Kullanılan Savaş Aletleri, İstanbul 2020.

Fahr-i Mudebbîr, Âdâbu’l-Harb ve’ş-Şecâ‘a, neşr. Ahmed Suheylî-yi Hânsarî, Tahran 1346/1967.

Firdevsî, Şâh-nâme, I-II, (Moscow Edition), Hermes Publisher, Tahran 2015.

Gorelik, Mikhail, “Oriental Armour of the Near and Middle East from the Eighth to the Fifteenth Centuries as shown in Works of Art”, Islamic Arms and Armour, edited by R. Elgood, London 1979, s. 30-63.

Göksu, Erkan, Türkiye Selçuklularında Ordu, Ankara 2010.

, Türk Kültüründe Silah, İstanbul 2015.

Haldon, John, “Some Aspects of Early Byzantine Arms and Armour”, A Companion to Medieval Arms and Armour, edited by David Nicolle, London 2002, s. 65-79.

İbn İsfendiyâr, Târîh-i Taberistân, II, neşr. ‘Abbâs İkbâl, Tahran (ty).

Kansoy, Umut, Delhi Türk Sultanlığı’nda Ordu (1206-1414), Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2018.

Khorasani, Manouchehr Moshtagh, “Linguistic Terms Describing Different Types of Armour in Persian Manuscripts”, Gladius, XXXI, (2011), s. 149-187.

Khorasani, Manouchehr Moshtagh, Lexicon of Arms and Armor from Iran: A Study of Symbols and Terminology, Tübingen 2010.

Muhammed Huseyn-i Hasanzâde, “Rezm-i ebzârhâ-yi mecâzî der-Şâh-nâme”, Kâviş-nâme (Mecelle-yi ‘İlmî-Pejûheşî-yi Dânişkede-yi Edebiyyât-i Dânişgâh-i Yezd), 14, (1386/2007), s. 107-138.

Nicolle, David, The Military Technology of Classical Islam, I, Unpublished PhD Thesis, University of Edinburgh, Edinburgh 1982.

, “Arms Manufacture and the Arms Trade in South-Eastern Arabia in the Early Muslim Period”, Journal of Oman Studies, 5, (1984), s. 231-238.

, “Jawshan, Cuirie and Coat of Plates: An Alternative Line of Development for Hardened Leather Armour”, A Companion to Medieval Arms and Armour, edited by David Nicolle, London 2002, s. 179-221.

, “Silāh”, EI2, XII (Supplement), (2004), s. 734-746.

, “One-piece Sasanian and Early Islamic Helmets”, Crowns, Hats, Turbans and Helmets: The Headgear in Iranian History, edited by K. Maksymiuk-G. Karamian, Siedlce-Tehran 2017, s. 223-253.

Plano Carpini, Moğolistan Seyahatnâmesi (1245-1247), Türkçe terc. Ergin Ayan, Ankara 2015.

Robinson, H. Russell, Oriental Armour, New York 1967.

Uyar, Mustafa, “İlhanlı Ordusunun Teçhizatı ve Bunların Üretimine Dair Veriler”, Azerbaycan Türk Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100. Yılında Er Kişi Ebulfez Elçibey’e Armağan, Ankara 2018, s. 339-359.

Ükten, Selim S., Buhara Hanlığı’nın Askeri Teşkilatı (1500-1868), Ankara 2018.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.