KİLİKYA BÖLGESİNDEKİ KALELER İÇERİSİNDE SİLİFKE AKKALE’NİN YERİ VE ÖNEMİ

Öz

Silifke Akkale, Akdeniz bölgesinde, Mersin ilinin Silifke ilçesine bağlı bir mahalle olan Taşucu’ndadır. Stratejik konumundan dolayı bölgede, Antik Çağlardan itibaren birçok medeniyet tarafından hâkimiyet kurulmuş, 1571’de Kıbrıs’ın fethinin ardından özellikle Silifke ve Taşucu’nun önemi artmıştır. Silifke Kalesi’nin limana uzak olması sebebiyle, limana yakın bir yerde yeni bir kale inşa edilmesi uygun görülmüştür. Böylece Karamanlı bir mimar tarafından, hem limanın hem de yol güvenliğinin kontrol edilebileceği bir noktada kale yapımına başlanmıştır.

Orta Çağ’ın hac ve ticaret yolu üzerinde bulunan, günümüzde olduğu gibi Kıbrıs’la bağlantının sağlandığı Taşucu Körfezinde inşa edilen Akkale, bölgedeki kale mimarisiyle Osmanlının savunma mimarisindeki anlayışının sentezlendiği bir eser olarak önem arz etmektedir.

Osmanlı Devletinin Kıbrıs’ı fethinin ardından Taşucu Körfezi’nde yaptırdığı kale limanın topoğrafik konumuna uygun olarak inşa edilmiştir. Dörtgen planlı olan kale iki bölümden oluşmakta ve limanın güvenliğini sağlamaktadır. Liman kalesi olan Akkale’nin birinci bölümünde askerlerin kaldığı koğuş, yatakhane, toplantı salonu gibi mekânlar ile ibadet mekânı, su yapıları; ikinci bölümde ise değerli malların muhafaza edilerek korunduğu bölümler bulunmaktadır. İkinci bölüm birinci bölümden surla ayrılmış ve bu iki bölüm arasındaki bağlantı bir kapı ile sağlanmaktadır. Limanın olduğu cephede gemilerin kaleye yanaşması ve malların yüklenip boşaltılması için yapılmış geniş mazgal şeklinde bölümler vardır ve bu bölümler rampalıdır. Kalenin surları dikdörtgen ve çokgen planlı kulelerle tahkim edilmiştir. Surlarda; rustik duvar örgü tekniği (yöresel olarak “fellik” denilen) kullanılmış olup geniş seyirdim yeri ve dendanlar bulunmaktadır.

Hem limanın hem de yol güvenliğinin kontrol edilebileceği stratejik bir noktada XVI. yüzyılın sonunda inşa edilen Akkale Osmanlı Devletinin sonuna kadar Anadolu’yu Kıbrıs’a bağlayan, limanı koruyan önemli bir Osmanlı kalesi olmuştur.

Makalede; bölgede Roma ve Bizans dönemi eserlerinden olan Anavarza Kalesi, Yılan Kale, Koryikos Kalesi, Silifke Kalesi gibi kaleler ile Silifke Akkale plan, mekân anlayışı, duvar dokusu açısından karşılaştırılarak değerlendirilecek ve bu kalenin Osmanlı savunma yapılarıyla nasıl bir etkileşim içinde olduğu örneklerle anlatılacaktır.