ŞEBÂNKÂRELER VE SELÇUKLULAR ZAMANINDA FARS BÖLGESİNDEKİ FAALİYETLERİ

Öz

Fars Eyaleti’nin kuzey kısımlarında ve Kürt asıllı oldukları düşünülen Şebânkâreler, İran coğrafyasının en köklü topluluklarından biridir. Siyasi olarak varlıklarını ilk kez Deylemliler zamanında hissettirmeye başlayan bu kabile Büveyhîler ve Selçuklular zamanında Fars bölgesinde etkinliklerini arttırmışlardır. Özellikle bölgedeki iktidar sahiplerinin taht kavgaları ile meşgul olduğu kargaşa dönemlerinde bölge hâkimiyetini ele geçirmek için mücadele etmekten geri kalmamışlardır. Fakat bir süre sonra bölgede istikrarın tahsis edilmesiyle birlikte kendi merkezlerine çekilerek Fars bölgesindeki mutlak güce itaat etme yoluna gitmişlerdir. Bu da Şebânkârelerin Fars bölgesindeki mutlak iktidarının toplamda birkaç yıldan uzun sürmemesine yol açmıştır.

Bu çalışmada Şebânkârelerin ilk olarak ortaya çıkışından itibaren Büyük Selçuklular ve Irak Selçukluları dönemlerinde Fars bölgesindeki faaliyetleri ve bölgedeki diğer yerel hanedanlar ve devletlerle olan münasebetleri konuları ele alınacaktır.