BÜYÜK MOĞOL ULUSU’NDA İLK VELİAHT TAYİNİ HUSUSUNA DAİR BİR İNCELEME

Öz

Cengiz Han’ın ölümü sonrasında yerine geçecek kişinin ne zaman ve nasıl bir şekilde belirlendiği hususunda kaynaklarda bazı farklı bilgiler bulunmaktadır. Dönemin tanığı olan anonim eser Mongolun Nigoça Tobçiyan bu hususta Cengiz Han’ın ikinci oğlu Çağatay’ın etkisini ve kardeşi Ögedey’i babasının yerine geçirmeye muvaffak olduğunu vurgulamaktadır. Ancak sonradan kaleme alınmış eserler veliaht tayini hususunda Cengiz Han’ın kendi istek ve arzusu ile Ögedey’i veliaht ilan ettiği bilgisini vermektedirler. Ayrıca Mongolun Nigoça Tobçiyan veliaht tayinin tarihini 1219 yılında çıkılan Harezmşah Seferi’nin hemen öncesine koymaktadır. Ancak diğer eserler Cengiz Han’ın ölümüne yakın 1226 yılında çıkmış olduğu Tangut Seferi’ni işaret etmektedirler. Bu farklılıkların konu alındığı çalışmamızda uygun görülen tüm kaynaklar değerlendirilmiş ve dönemin tanığı olan anonim eserin daha doğru bilgi verdiği neticesine varılmıştır.