BÜYÜK SELÇUKLULAR DÖNEMİ’NDE HEMEDAN ŞEHRİ

Öz

Cibâl bölgesinin önemli şehirlerinden biri olan Hemedan Ortaçağ’da hem jeopolitik konumu hem de siyasî ve iktisâdî özellikleriyle ön plâna çıkmış bir merkezdi. Verimli topraklara sahip olan ve ticaret yolları üzerinde bulunan, diğer yandan bölgedeki askerî geçiş güzergâhının önemli noktalarından birisi olan Hemedan kuruluşundan itibaren birçok tarihî hadiseye tanıklık eden bir kent olmuştur. Müslümanlar tarafından ele geçirildikten sonra da gelişmeye devam eden şehir Selçukluların bölgeye gelişiyle Türklerin hâkimiyeti altına girmiş ve batıdaki önemli kentlerinden biri hâline gelmiştir. Her ne kadar Selçuklu hükümdarları hânedan üyelerini bu bölgeyi yönetmeleri için göndermişlerse de şehrin idaresinin kendilerine bağlı kalmasına özen göstermişlerdir. Bu sebeple Hemedan merkezli oluşabilecek bağımsızlık hareketlerine de izin vermeyerek olması muhtemel hadiselerin önüne geçmişlerdir. Selçuklu sultanlarının batıya doğru gerçekleştirdikleri fetihlerde önemli bir askerî ve siyasî üs görevini üstlenen Hemedan şehrine ayrı bir ihtimam gösterildiği devrin kaynaklarından anlaşılmaktadır. Bu çalışmada Büyük Selçuklular döneminde Hemedan şehrinin haiz olduğu ehemmiyet ve bu kentte vuku bulan hadise ve gelişmeler kaynakların verdiği bilgiler ışığında ele alınacaktır.